Puebla kampüsü, "yaşayan bir nehrin" çevresel ve kültürel mirasına dair bir bakış sunuyor.

Paula Carrizosa

Doğu Yolculuğu

La Jornada Gazetesi, 20 Haziran 2025 Cuma, s. 5

Maya kültürünü anlamak için kapılar olarak görülen Puebla, Pue., Kireçtaşı stelleri, çatışmalarının, savaşlarının, dünyayı algılayışlarının ve doğal olayları yorumlama biçimlerinin bir kaydı olduğu için ve ayrıca bir nehirde seyahat eden bir teknenin bıraktığı su izi olan steller, bu kavramın iki anlamı arasında, Sandra Rozental, Emilio Chapela ve Eduardo Abaroa'nın araştırması ile hazırlanan Usumacinta Stelas sergisi yarın Amparo Müzesi'nde açılacak.

Kültürlerin, canlıların ve toplulukların geride bıraktığı izleri, suyun kıvrımlar çizerek yol alması gibi düşünmeyi seviyoruz (...) Tüm bu süreçleri serginin anlatısına sıkıştırmaya çalışıyoruz , diyor sanatçı Eduardo Abaroa.

Bir konferansta, bu serginin Guatemala'daki nehrin üst kısmından başlayıp Meksika Körfezi'ndeki ağzına kadar uzandığını, müzenin salonları arasında sanki bu kolun havzalarının aktığı bölgelermiş gibi aktığını, günümüzdeki adının sömürgecilik süreçlerinin bir kalıntısı olduğunu, zira İspanyolların ona Nahuatl dilinde kutsal maymun nehri olan Usumacinta adını verdiğini belirtiyor.

Bölgeler biyolojik, coğrafi, kültürel ve tarihsel açılardan çeşitlidir (...) Bunu heykeller, videolar ve çok sayıda metinle temsil etmeye çalışıyoruz, çünkü bu okunmak üzere tasarlanmış bir sergi , diyor Abaroa. Rozental ve Chapela ile birlikte Amparo Müzesi fuayesinde sergilenen, serginin adını taşıyan parçayı sunuyor. Bu parça, insan siluetlerinin, maymunların, sürüngenlerin ve spirallerin temsil edildiği bir kaya çıkıntısı olan Planchón de las Figuras'a atıfta bulunuyor ve burada bunlar, Maya bölgesine özgü bir malzeme olan henequen ile çoğaltılıyor.

Kaybolan bir kol

Emilio Chapela ise, Usumacinta'nın Meksika'da yaşayan tek nehir olduğu fikrinin, kaybolan bu kol hakkında daha fazla araştırma yapmalarına sebep olduğunu, çünkü korunan tek şeyin Lacandon ormanı olduğunu, makav kuşlarıyla ilgili sorunların olduğunu, nehir kıyılarını aşındıran şeytan balığı istilasının yanı sıra, endüstriyel faaliyetlerin uluyan maymun ve deniz ineği üzerindeki tehditinin olduğunu, bunun kanıtının da iklim değişikliği nedeniyle Meksika'da yerinden edilen ilk tür olan deniz ineği popülasyonu olduğunu belirtti .

Sanatsal araştırmacı ve Ulusal Yaratıcılar Sistemi üyesi, bölgeye yaptığı gezi ve keşif gezilerinde, kültürel ve biyolojik açıdan birbirine bağlı olan şeylerin sayısının önemli olduğunu, çünkü gerçek bir bağlantı karmaşası olduğunu belirtti.

Omega del Usumacinta heykelinin yazarı, suyun niteliğinin ötesinde nehrin canlı olduğunu, su, ekoloji, kültürel miras, Maya denizcilik tarihi, odun çıkarma, sakız, kertenkele derileri, Lacandon ormanı ve çevre ekosistemlerine atıfta bulunarak derin ve gerçek bağlantılar ve bağlantılar sürdürdüğünü düşünmeyi önerdi.

Antropolog Sandra Rozental, serginin ayrıca Maya sanat üretiminin müzelerde nasıl var olduğunu ve müzelere nasıl ulaştığını, bunun da ekstraktivizm süreçleriyle ilişkisini yansıttığını belirtti; örneğin, Yaxchilán'dan çıkarılıp, Ulusal Antropoloji Müzesi yetkilileri tarafından Mexico City'ye götürülmek üzere nehir kıyısına terk edilen Kraliçe adlı stel; sonunda yerel kültür ve taşları konusunda uzman olan Gertrude Duby tarafından kurtarılmış, kurtarılmış ve orijinal yerine geri getirilmişti.

Dolayısıyla Usumacinta Stelas sergisinin , Amparo Müzesi'ndeki İspanyol Öncesi Sanat Koleksiyonu'ndaki Maya parçaları gibi, bu nesnelerin nereye ait olduğunu sorunsallaştırmayı ve aynı zamanda müzenin müdürü Ramiro Martínez'in belirttiği gibi, ayrılmış veya soyulmuş olanla uzlaşmayı amaçladığı sonucuna vardı; sergi, ekolojik ve toplumsal mücadelelerin yaşandığı bir bağlamda yerinde bir fikir olan o nehirle bir uzlaşmadan bahsediyor.

Sergi Çağdaş Sanat Kurulu’nun desteğiyle gerçekleştiriliyor.

4 Ocak 2026 tarihine kadar Puebla Tarihi Merkezi'ndeki 2 Sur 708 adresindeki müzenin geçici sergi salonlarında ve lobisinde sergilenmeye devam edecek.